जलसंधारण प्रकल्पांसाठी ड्रेनेज नेटवर्क

संक्षिप्त वर्णन:

उत्पादन तपशील

जलसंधारण प्रकल्पांमधील ड्रेनेज नेटवर्क ही धरणे, जलाशय आणि बांध यांसारख्या जलसंधारण सुविधांमधील जलसाठ्यांचा निचरा करण्यासाठी वापरली जाणारी एक प्रणाली आहे. त्याचे मुख्य कार्य धरणाच्या शरीरातील आणि बांधांमधील गळतीचे पाणी प्रभावीपणे काढून टाकणे, भूजल पातळी कमी करणे आणि छिद्रांमधील पाण्याचा दाब कमी करणे आहे, ज्यामुळे जलसंधारण प्रकल्प संरचनांची स्थिरता आणि सुरक्षितता सुनिश्चित होते. उदाहरणार्थ, धरण प्रकल्पात, जर धरणाच्या शरीरातील गळतीचे पाणी वेळेवर काढून टाकता आले नाही, तर धरणाचा शरीर संतृप्त स्थितीत असेल, ज्यामुळे धरणाच्या सामग्रीची कातरण्याची ताकद कमी होईल आणि धरणातील भूस्खलन सारखे संभाव्य सुरक्षितता धोके वाढतील.

ड्रेनेज तत्व
- जलसंधारण प्रकल्पांमध्ये ड्रेनेज नेटवर्क प्रामुख्याने गुरुत्वाकर्षण ड्रेनेजच्या तत्त्वाचा वापर करते. धरणाच्या बॉडी किंवा लेव्हीच्या आत, पाण्याच्या पातळीतील फरकामुळे, गुरुत्वाकर्षणाच्या प्रभावाखाली पाणी उंच ठिकाणाहून (जसे की धरणाच्या बॉडीमधील गळती क्षेत्र) सखल ठिकाणी (जसे की ड्रेनेज होल, ड्रेनेज गॅलरी) वाहते. जेव्हा पाणी ड्रेनेज होल किंवा ड्रेनेज गॅलरीमध्ये प्रवेश करते, तेव्हा ते पाइपलाइन सिस्टम किंवा चॅनेलद्वारे धरणाच्या बॉडीच्या बाहेरील सुरक्षित क्षेत्रात, जसे की जलाशयाच्या डाउनस्ट्रीम नदी वाहिनी किंवा विशेष ड्रेनेज तलावात वाहून नेले जाते. त्याच वेळी, फिल्टर लेयरच्या अस्तित्वामुळे ड्रेनेज प्रक्रियेदरम्यान मातीची रचना स्थिर राहण्यास मदत होते, ज्यामुळे ड्रेनेजमुळे धरणाच्या बॉडी किंवा लेव्हीच्या आत मातीचे नुकसान टाळता येते.

वेगवेगळ्या जलसंधारण प्रकल्पांमध्ये अनुप्रयोग
- धरण प्रकल्प:
  - काँक्रीट धरणात, ड्रेनेज होल आणि ड्रेनेज गॅलरी बसवण्याव्यतिरिक्त, धरणाच्या पायावरील अपलिफ्ट प्रेशर कमी करण्यासाठी धरणाच्या बॉडी आणि फाउंडेशनमधील संपर्क क्षेत्रात ड्रेनेज सुविधा देखील स्थापित केल्या जातील. अपलिफ्ट प्रेशर म्हणजे धरणाच्या तळाशी वरचा पाण्याचा दाब. जर ते नियंत्रित केले नाही तर ते धरणाच्या तळाशी प्रभावी संकुचित ताण कमी करेल आणि धरणाच्या स्थिरतेवर परिणाम करेल. धरणाच्या पायामधून ड्रेनेज नेटवर्कद्वारे गळणारे पाणी काढून टाकून, अपलिफ्ट प्रेशर प्रभावीपणे कमी करता येते. पृथ्वी-खडक धरण प्रकल्पात, ड्रेनेज नेटवर्कची मांडणी अधिक गुंतागुंतीची असते आणि त्यासाठी धरणाच्या बॉडी मटेरियलची पारगम्यता आणि धरणाच्या बॉडीचा उतार यासारख्या घटकांचा विचार करणे आवश्यक असते. सहसा, धरणाच्या बॉडीच्या आत उभ्या ड्रेनेज बॉडी आणि क्षैतिज ड्रेनेज बॉडीज स्थापित केल्या जातील, जसे की जिओटेक्स्टाइलमध्ये गुंडाळलेले ड्रेनेज वाळूचे स्तंभ.
- लेव्ही प्रकल्प:
  - लेव्हीजचा वापर प्रामुख्याने पूर नियंत्रणासाठी केला जातो आणि त्यांच्या ड्रेनेज नेटवर्कचा उद्देश लेव्ही बॉडी आणि फाउंडेशनमधून गळणारे पाणी काढून टाकणे आहे. लेव्ही बॉडीच्या आत ड्रेनेज पाईप्स बसवले जातील आणि फाउंडेशनच्या भागात कट-ऑफ भिंती आणि ड्रेनेज रिलीफ विहिरी बसवल्या जातील. कट-ऑफ भिंत नदीचे पाणी सारख्या बाह्य जलसाठ्यांना फाउंडेशनमध्ये जाण्यापासून रोखू शकते आणि ड्रेनेज रिलीफ विहिरी फाउंडेशनच्या आत गळणारे पाणी काढून टाकू शकतात, फाउंडेशनची भूजल पातळी कमी करू शकतात आणि फाउंडेशनमध्ये पाईपिंगसारख्या संभाव्य आपत्ती टाळू शकतात.
- आरक्षण प्रकल्प:
  - जलाशयाच्या ड्रेनेज नेटवर्कमध्ये केवळ धरणातील ड्रेनेजचाच विचार करणे आवश्यक नाही तर आजूबाजूच्या पर्वतांमधील ड्रेनेजचा देखील विचार करणे आवश्यक आहे. जलाशयाच्या सभोवतालच्या उतारांवर अडथळे निर्माण केले जातील जेणेकरून पावसाचे पाणी पृष्ठभागावरून वाहून जाणार नाही आणि ते जलाशयाच्या बाहेरील ड्रेनेज चॅनेलकडे निर्देशित केले जाईल, ज्यामुळे पावसाचे पाणी उतार धुवून जलाशय धरणाच्या पायथ्याशी झिरपू नये. त्याच वेळी, जलाशय धरणाच्या ड्रेनेज सुविधांनी हे सुनिश्चित केले पाहिजे की धरणाच्या शरीरातून गळणारे पाणी वेळेवर काढून टाकता येईल जेणेकरून धरणाची सुरक्षितता सुनिश्चित होईल.

पॅरामीटर आयटम	युनिट	उदाहरण मूल्ये	वर्णन
ड्रेनेज होलचा व्यास	मिमी (मिलीमीटर)	५०, ७५, १००, इ.	ड्रेनेज होलच्या आतील व्यासाचा आकार, जो ड्रेनेज प्रवाहावर आणि वेगवेगळ्या आकाराच्या कणांच्या गाळण्यावर परिणाम करतो.
ड्रेनेज होलमधील अंतर	मीटर (मीटर)	२, ३, ५, इ.	अभियांत्रिकी रचना आणि ड्रेनेज आवश्यकतांनुसार सेट केलेल्या लगतच्या ड्रेनेज होलमधील क्षैतिज किंवा उभे अंतर.
ड्रेनेज गॅलरींची रुंदी	मीटर (मीटर)	१.५, २, ३, इ.	ड्रेनेज गॅलरीच्या क्रॉस-सेक्शनची रुंदीची परिमाणे, जी कर्मचाऱ्यांच्या प्रवेश, उपकरणे बसवणे आणि गुळगुळीत ड्रेनेजच्या आवश्यकता पूर्ण करते.
ड्रेनेज गॅलरींची उंची	मीटर (मीटर)	२, २.५, ३, इ.	ड्रेनेज गॅलरीच्या क्रॉस-सेक्शनची उंची परिमाण. रुंदीसह, ते त्याची पाणी प्रवाह क्षमता आणि इतर वैशिष्ट्ये निर्धारित करते.
फिल्टर थरांचा कण आकार	मिमी (मिलीमीटर)	बारीक वाळू: ०.१ - ०.२५ मध्यम वाळू: ०.२५ - ०.५ रेती: ५ - १०, इ. (वेगवेगळ्या थरांसाठी उदाहरणे)	फिल्टर थराच्या प्रत्येक थरातील पदार्थांच्या कण आकार श्रेणीमुळे मातीच्या कणांचे नुकसान रोखताना पाणी काढून टाकता येते याची खात्री होते.
ड्रेनेज पाईप्सचे साहित्य	-	पीव्हीसी, स्टील पाईप, कास्ट आयर्न पाईप, इ.	ड्रेनेज पाईप्ससाठी वापरले जाणारे साहित्य. वेगवेगळ्या पदार्थांमध्ये ताकद, गंज प्रतिकार, किंमत इत्यादींमध्ये फरक असतो.
ड्रेनेज प्रवाह दर	m³/ता (घन मीटर प्रति तास)	१०, २०, ५०, इ.	ड्रेनेज नेटवर्कमधून प्रति युनिट वेळेत सोडल्या जाणाऱ्या पाण्याचे प्रमाण, जे ड्रेनेज क्षमता दर्शवते.
जास्तीत जास्त ड्रेनेज प्रेशर	kPa (किलोपास्कल)	१००, २००, ५००, इ.	ड्रेनेज नेटवर्क सहन करू शकणारा जास्तीत जास्त दाब, सामान्य आणि अत्यंत कामकाजाच्या परिस्थितीत त्याचे स्थिर ऑपरेशन सुनिश्चित करतो.
ड्रेनेज उतार	% (टक्केवारी) किंवा पदवी	१%, २% किंवा १°, २°, इ.	पाण्याचा सुरळीत निचरा सुनिश्चित करण्यासाठी गुरुत्वाकर्षणाचा वापर करून ड्रेनेज पाईप्स, गॅलरी इत्यादींचा कल डिग्री.